قهوه، نوشیدنی محبوب و باستانی که از دیرباز همراه لحظات زندگی بشر بوده است. از مراسم سنتی تا کافه‌های مدرن، قهوه همواره جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف داشته است. اما در میان انواع بی‌شمار روش‌های تهیه قهوه، "شات قهوه" جایگاه خاصی دارد. شات قهوه، که اغلب با اسپرسو مترادف است، نه تنها پایه و اساس بسیاری از نوشیدنی‌های محبوب قهوه مانند لاته و کاپوچینو است، بلکه به تنهایی نیز تجربه‌ای منحصربه‌فرد از طعم و عطر قهوه را ارائه می‌دهد. اهمیت شات قهوه فراتر از یک نوشیدنی ساده است؛ این عصاره غلیظ، نمایانگر هنر، علم و دقت در آماده‌سازی قهوه است. درک عمیق از شات قهوه و تمامی جوانب آن، از جمله چگونگی اندازه‌گیری، تأثیر نوع دانه قهوه و روش تهیه بر کیفیت نهایی، می‌تواند تجربه قهوه‌نوشی هر فردی را متحول کند. در این مقاله جامع، به تمامی این جنبه‌ها می‌پردازیم و شما را با دنیای پیچیده اما دلنشین شات قهوه آشنا می‌کنیم. از تاریخچه کوتاه تا نکات علمی مربوط به استخراج، همه چیز را پوشش خواهیم داد تا شما بتوانید بهترین شات قهوه ممکن را در خانه یا کافه مورد علاقه خود تجربه کنید. این راهنمای جامع به شما کمک می‌کند تا با دیدی عمیق‌تر و آگاهانه‌تر به دنیای شات قهوه بنگرید و از هر جرعه آن لذت ببرید.
برای خرید قهوه و اطلاع از قیمت قهوه با کیفیت می‌توانید به صورت رایگان با مشاوران فروشگاه اینترنتی قهوه خوش کالا تماس بگیرید
شات قهوه چیست؟
شات قهوه، در ساده‌ترین تعریف، به مقدار کمی از قهوه غلیظ و پرعطر گفته می‌شود که از طریق فرآیند استخراج با فشار بالا تهیه می‌شود. این فرآیند معمولاً در دستگاه‌های اسپرسوساز صورت می‌گیرد، جایی که آب داغ با فشار زیاد از میان پودر قهوه فشرده شده عبور کرده و عصاره‌ای غلیظ و کرم‌دار به نام "اسپرسو" را تولید می‌کند. اصطلاح "شات" در واقع به واحد اندازه‌گیری این عصاره اشاره دارد. بنابراین، وقتی صحبت از شات قهوه می‌کنیم، منظورمان همان اسپرسو است، که می‌تواند به صورت سینگل (تک شات) یا دبل (دبل شات) تهیه شود.
شات قهوه نه تنها یک نوشیدنی مستقل و لذت‌بخش است، بلکه ستون فقرات بسیاری از نوشیدنی‌های محبوب بر پایه قهوه است. نوشیدنی‌هایی مانند لاته، کاپوچینو، آمریکانو و ماکیاتو همگی با یک یا چند شات قهوه به عنوان پایه شروع می‌شوند. کیفیت شات قهوه است که در نهایت طعم و عطر نهایی این نوشیدنی‌ها را تعیین می‌کند.
ویژگی‌های یک شات قهوه خوب عبارتند از:
- کرما (Crema): لایه طلایی-قهوه‌ای رنگی که روی سطح اسپرسو تشکیل می‌شود و نشان‌دهنده استخراج صحیح و وجود روغن‌های معطر قهوه است. کرما در واقع حباب‌های کوچک دی‌اکسید کربن هستند که در طی فرآیند استخراج به وجود می‌آیند.
- بادی (Body): حس غلظت و قوام قهوه در دهان. یک شات قهوه خوب باید بادی کامل و غنی داشته باشد.
- عطر و طعم (Aroma & Flavor): طعم‌های پیچیده و متنوعی که از دانه قهوه استخراج می‌شوند، از جمله نت‌های میوه‌ای، شکلاتی، آجیلی یا گلی.
تفاوت اصلی شات قهوه با دیگر روش‌های دم‌آوری قهوه مانند قهوه فیلتری یا فرنچ پرس، در غلظت و شدت طعم آن است. به دلیل فرآیند استخراج با فشار بالا و زمان تماس کوتاه آب با قهوه، شات قهوه طعم‌های بسیار متمرکزتری را ارائه می‌دهد و کافئین بیشتری در هر واحد حجم دارد.
انتخاب دانه مناسب برای شات قهوه بسیار حائز اهمیت است. معمولاً از دانه‌های تازه رست شده و با کیفیت بالا، به خصوص ترکیبی از قهوه عربیکا و قهوه روبوستا برای دستیابی به طعم و کرمای ایده‌آل استفاده می‌شود. هرچند خرید قهوه اسپرسو با ترکیب روبوستا به خاطر کرمای بیشتر و بادی غلیظ‌تر آن رایج است، اما برخی تنها از قهوه عربیکا برای طعم‌های پیچیده‌تر استفاده می‌کنند.
هر شات قهوه چقدر است؟
تعیین دقیق اندازه "هر شات قهوه چقدر است؟" به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع شات قهوه (سینگل یا دبل)، استاندارد مورد استفاده (مثلاً استانداردهای SCA - Specialty Coffee Association)، و حتی ترجیحات شخصی باریستا یا مصرف‌کننده. با این حال، می‌توانیم یک محدوده کلی و استانداردهای رایج را ارائه دهیم.
به طور کلی، یک شات قهوه (اسپرسو) بر اساس حجم یا وزن مایع استخراج شده اندازه‌گیری می‌شود:
سینگل شات (Single Shot):
- حجم: معمولاً بین ۲۵ تا ۳۵ میلی‌لیتر (۰.۸۵ تا ۱.۲ اونس مایع).
- وزن: حدود ۲۵ تا ۳۵ گرم.
- این مقدار از حدود ۷ تا ۱۰ گرم پودر قهوه استخراج می‌شود. سینگل شات قهوه معمولاً در سبد فیلتر تک‌نفره (Single Basket) دستگاه اسپرسو تهیه می‌شود.
دبل شات (Double Shot):
- حجم: معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ میلی‌لیتر (۱.۷ تا ۲.۴ اونس مایع).
- وزن: حدود ۵۰ تا ۷۰ گرم.
- این مقدار از حدود ۱۴ تا ۲۲ گرم پودر قهوه استخراج می‌شود. دبل شات قهوه رایج‌ترین نوع شات قهوه در کافه‌ها است و در سبد فیلتر دونفره (Double Basket) تهیه می‌شود. اکثر نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو مانند لاته و کاپوچینو با یک دبل شات قهوه تهیه می‌شوند تا طعم قهوه به خوبی در میان شیر یا دیگر افزودنی‌ها حفظ شود.
تریپل شات (Triple Shot):
- حجم: حدود ۷۵ تا ۱۰۵ میلی‌لیتر.
- وزن: حدود ۷۵ تا ۱۰۵ گرم.
- این شات قهوه از حدود ۲۱ تا ۳۰ گرم پودر قهوه تهیه می‌شود و در سبد فیلتر سه‌نفره (Triple Basket) یا با استفاده از دو دبل شات تهیه می‌شود.
اهمیت اندازه‌گیری دقیق حجم یا وزن شات قهوه در کنترل نسبت استخراج نهفته است. نسبت استخراج (Brew Ratio) به نسبت آب به قهوه استفاده شده اشاره دارد و یکی از عوامل کلیدی در تعیین طعم نهایی شات قهوه است. برای مثال، نسبت ۱:۲ به این معنی است که برای هر ۱ گرم قهوه، ۲ گرم شات قهوه استخراج شده است. این نسبت می‌تواند بر اسیدیته، شیرینی و تلخی شات قهوه تأثیر بگذارد.
باریستاهای حرفه‌ای و قهوه‌دوستان جدی اغلب از ترازوهای دقیق برای اندازه‌گیری وزن ورودی قهوه و وزن خروجی شات قهوه استفاده می‌کنند تا ثبات و کیفیت را در تهیه شات قهوه حفظ کنند. این دقت در اندازه‌گیری، تضمین می‌کند که هر شات قهوه دارای مشخصات طعمی مطلوب و قابل تکرار باشد. بنابراین، پاسخ به "هر شات قهوه چقدر است؟" بستگی به هدف شما از تهیه آن و استانداردهایی دارد که از آن‌ها پیروی می‌کنید.
مقدار قهوه برای یک شات اسپرسو
تعیین "مقدار قهوه برای یک شات اسپرسو" یکی از مهمترین متغیرها در تهیه یک شات قهوه با کیفیت و خوش‌طعم است. این مقدار، که به آن "دوز" (Dose) نیز گفته می‌شود، به طور مستقیم بر غلظت، طعم و حتی حجم نهایی شات قهوه تأثیر می‌گذارد. انتخاب دوز مناسب برای شات قهوه نیازمند درک انواع شات و ظرفیت سبدهای فیلتر (Basket) دستگاه اسپرسوساز است.
به طور کلی، مقدار قهوه برای یک شات اسپرسو به شرح زیر است:
سینگل شات اسپرسو (Single Shot Espresso):
- برای یک سینگل شات قهوه، معمولاً بین ۷ تا ۱۰ گرم پودر قهوه استفاده می‌شود.
- این مقدار در سبد فیلتر تک‌نفره (Single Basket) قرار می‌گیرد که طراحی آن برای توزیع مناسب آب برای این حجم قهوه بهینه شده است. خروجی نهایی این شات قهوه حدود ۲۵ تا ۳۵ میلی‌لیتر است.
دبل شات اسپرسو (Double Shot Espresso):
- برای یک دبل شات قهوه، که رایج‌ترین نوع شات قهوه در کافه‌ها و بسیاری از خانه‌ها است، معمولاً بین ۱۴ تا ۲۲ گرم پودر قهوه استفاده می‌شود.
- محدوده ۱۴ تا ۱۸ گرم برای سبدهای فیلتر استاندارد دبل مناسب است، در حالی که برخی سبدهای "سیرک" (VST یا IMS) که برای استخراج بهتر طراحی شده‌اند، ممکن است تا ۲۲ گرم را نیز بپذیرند.
- این مقدار در سبد فیلتر دو نفره (Double Basket) قرار می‌گیرد. خروجی نهایی این شات قهوه حدود ۵۰ تا ۷۰ میلی‌لیتر است.
تریپل شات اسپرسو (Triple Shot Espresso):
- برای یک تریپل شات قهوه، معمولاً بین ۲۱ تا ۳۰ گرم پودر قهوه مورد نیاز است.
- این مقدار در سبدهای فیلتر سه‌نفره (Triple Basket) قرار می‌گیرد که کمتر رایج هستند اما در برخی دستگاه‌های تجاری یا برای تهیه‌ی نوشیدنی‌های بزرگ‌تر استفاده می‌شوند.
نکات مهم در مورد مقدار قهوه برای شات اسپرسو:
- تازگی قهوه: استفاده از دانه‌های تازه رست شده و تازه آسیاب شده بسیار مهم است. با گذشت زمان، گازهای داخل قهوه از بین می‌روند و استخراج شات قهوه دشوارتر می‌شود.
- درجه آسیاب: درجه آسیاب باید متناسب با مقدار قهوه و زمان استخراج باشد. برای دوزهای بالاتر، ممکن است نیاز به کمی درشت‌تر کردن آسیاب باشد تا جریان آب مسدود نشود.
- تمپینگ (Tamping): فشار یکنواخت و مناسب بر روی پودر قهوه در سبد فیلتر، برای جلوگیری از کانال‌سازی و استخراج یکنواخت شات قهوه ضروری است.
- نسبت استخراج (Brew Ratio): نسبت میان وزن پودر قهوه ورودی و وزن شات قهوه خروجی، به شدت بر طعم نهایی تأثیر می‌گذارد. برای مثال، برای یک دبل شات قهوه با ۱۸ گرم پودر، استخراج ۳۶ گرم اسپرسو (نسبت ۱:۲) یک نقطه شروع عالی است.
- مقدار قهوه برای یک شات اسپرسو نه تنها یک عدد ثابت نیست، بلکه یک نقطه شروع برای آزمایش و دستیابی به بهترین طعم و عطر متناسب با ذائقه شما و ویژگی‌های خاص قهوه‌ای است که استفاده می‌کنید. با دقت در این جزئیات می‌توانید به کیفیت بی‌نظیری در تهیه شات قهوه دست یابید.
هر شات قهوه چند قاشق است
پاسخ به این سوال که "هر شات قهوه چند قاشق است؟" کمی چالش‌برانگیز است، زیرا اندازه‌گیری با قاشق (به ویژه قاشق غذاخوری یا چای‌خوری) برای تهیه شات قهوه اسپرسو به دلیل عدم دقت توصیه نمی‌شود. صنعت قهوه و باریستاهای حرفه‌ای به شدت بر اندازه‌گیری دقیق با ترازوهای گرمی برای اطمینان از کیفیت و تکرارپذیری شات قهوه تأکید دارند. با این حال، می‌توانیم یک تخمین تقریبی برای درک بهتر ارائه دهیم، اما باید تأکید کرد که این روش برای تهیه اسپرسو دقیق نیست.
مشکل اصلی در اندازه‌گیری با قاشق، تفاوت در:
- اندازه قاشق‌ها: قاشق‌های غذاخوری و چای‌خوری می‌توانند اندازه‌های متفاوتی داشته باشند.
- دانسیته قهوه: نوع قهوه (روبوستا، عربیکا، ترکیب)، درجه رست و حتی تازگی قهوه بر دانسیته آن تأثیر می‌گذارد. یک قاشق از قهوه آسیاب شده ریز، ممکن است وزن متفاوتی نسبت به همان حجم از قهوه درشت‌تر داشته باشد.
- میزان فشرده‌سازی در قاشق: اینکه چقدر قهوه را در قاشق فشرده می‌کنید، می‌تواند وزن آن را تغییر دهد.
با این حال، برای ارائه یک ایده کلی و فقط به عنوان یک تخمین:
- یک قاشق غذاخوری پودر قهوه آسیاب شده به طور تقریبی می‌تواند بین ۵ تا ۷ گرم وزن داشته باشد.
- یک قاشق چای‌خوری پودر قهوه آسیاب شده به طور تقریبی می‌تواند بین ۲ تا ۳ گرم وزن داشته باشد.
با توجه به این تخمین‌ها:
برای یک سینگل شات اسپرسو (۷ تا ۱۰ گرم پودر قهوه):
- تقریباً ۱.۵ تا ۲ قاشق غذاخوری سر پر پودر قهوه (بسته به دانسیته و اندازه قاشق) نیاز است.
- یا حدود ۳ تا ۵ قاشق چای‌خوری پودر قهوه.
- برای یک دبل شات اسپرسو (۱۴ تا ۲۲ گرم پودر قهوه):
- تقریباً ۲.۵ تا ۴ قاشق غذاخوری سر پر پودر قهوه (بسته به دانسیته و اندازه قاشق) نیاز است.
- یا حدود ۶ تا ۱۰ قاشق چای‌خوری پودر قهوه.
- تأکید مجدد: این تخمین‌ها صرفاً برای ارائه یک تصویر ذهنی هستند و به هیچ وجه نباید به عنوان یک روش دقیق برای تهیه شات قهوه اسپرسو مورد استفاده قرار گیرند. برای دستیابی به یک شات قهوه با کیفیت، پایدار و تکرارپذیر، استفاده از یک ترازوی گرمی (با دقت حداقل ۰.۱ گرم) برای اندازه‌گیری دوز قهوه و خروجی اسپرسو ضروری است. اندازه‌گیری دقیق تضمین می‌کند که نسبت استخراج صحیح رعایت شده و تمامی عوامل مؤثر بر طعم شات قهوه تحت کنترل شما باشند. اگر قصد خرید قهوه برای تهیه اسپرسو را دارید، سرمایه‌گذاری روی یک ترازوی دیجیتال کوچک، بسیار ارزشمندتر از تلاش برای اندازه‌گیری با قاشق خواهد بود.
یک شات قهوه چند گرم است
پرسش "یک شات قهوه چند گرم است؟" به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
- وزن پودر قهوه خشک: مقدار پودر قهوه‌ای که برای تهیه شات قهوه استفاده می‌شود (دوز).
- وزن مایع قهوه استخراج شده: وزن نهایی اسپرسویی که به فنجان می‌ریزد (خروجی).
برای تهیه یک شات قهوه اسپرسو با کیفیت و تکرارپذیر، اندازه‌گیری دقیق هر دو پارامتر با استفاده از ترازوی دیجیتال بسیار حائز اهمیت است. اندازه‌گیری بر اساس وزن، بسیار دقیق‌تر و قابل اعتمادتر از اندازه‌گیری بر اساس حجم (میلی‌لیتر) است، زیرا کرما و حباب‌های موجود در اسپرسو می‌توانند بر حجم ظاهری تأثیر بگذارند اما بر وزن تأثیری ندارند.
وزن پودر قهوه خشک (دوز):
- سینگل شات اسپرسو: برای تهیه یک سینگل شات قهوه، معمولاً به ۷ تا ۱۰ گرم پودر قهوه نیاز است. این مقدار در سبدهای فیلتر تک‌نفره قرار می‌گیرد.
- دبل شات اسپرسو: برای تهیه یک دبل شات قهوه (که رایج‌ترین است)، معمولاً به ۱۴ تا ۲۲ گرم پودر قهوه نیاز است. دوزهای استاندارد معمولاً بین ۱۶ تا ۲۰ گرم هستند، اما برخی باریستاها برای دستیابی به طعم‌های خاص ممکن است تا ۲۲ گرم یا بیشتر نیز استفاده کنند. این مقدار در سبدهای فیلتر دو نفره قرار می‌گیرد.
- تریپل شات اسپرسو: برای تهیه یک تریپل شات قهوه، معمولاً به ۲۱ تا ۳۰ گرم پودر قهوه نیاز است.
وزن مایع قهوه استخراج شده (خروجی):
وزن مایع استخراج شده (خروجی) به نسبت استخراج (Brew Ratio) بستگی دارد که یک عامل کلیدی در کنترل طعم شات قهوه است. نسبت استخراج، رابطه‌ای میان وزن پودر قهوه ورودی و وزن اسپرسو خروجی است (ورودی : خروجی).
دبل شات اسپرسو چند گرم است؟
سوال "دبل شات اسپرسو چند گرم است؟" به دو بخش کلیدی تقسیم می‌شود: وزن پودر قهوه خشک استفاده شده (دوز) و وزن مایع اسپرسو استخراج شده (خروجی). هر دو مورد با واحد گرم اندازه‌گیری می‌شوند و برای تهیه یک دبل شات قهوه استاندارد و با کیفیت، دقت در هر دو بسیار مهم است.
وزن پودر قهوه خشک برای دبل شات اسپرسو (دوز):
برای تهیه یک دبل شات اسپرسو، مقدار پودر قهوه‌ای که معمولاً در سبد فیلتر دو نفره (Double Basket) استفاده می‌شود، بین ۱۴ تا ۲۲ گرم است. رایج‌ترین و استانداردترین دوز برای دبل شات قهوه در کافه‌ها و میان باریستاهای حرفه‌ای، اغلب در محدوده ۱۸ گرم قرار می‌گیرد.
- محدوده رایج: ۱۴ تا ۲۲ گرم
- دوز استاندارد و پرکاربرد: ۱۸ گرم
- انتخاب دوز دقیق به عوامل زیر بستگی دارد:
- ظرفیت سبد فیلتر: هر سبد فیلتر دارای ظرفیت مشخصی است.
- نوع قهوه: برخی قهوه‌ها، بسته به دانسیته، ممکن است در حجم یکسان، وزن متفاوتی داشته باشند.
- ترجیحات طعمی: باریستاها ممکن است دوز را برای دستیابی به پروفایل‌های طعمی خاص تنظیم کنند.
وزن مایع اسپرسو استخراج شده برای دبل شات اسپرسو (خروجی):
- وزن مایع اسپرسو خروجی به "نسبت استخراج" (Brew Ratio) وابسته است. نسبت استخراج، رابطه بین وزن پودر قهوه ورودی و وزن اسپرسو خروجی است (ورودی : خروجی).
- رایج‌ترین نسبت برای دبل شات اسپرسو، نسبت ۱:۲ است.
- این به این معنی است که اگر شما ۱۸ گرم پودر قهوه استفاده کنید، هدف شما باید استخراج ۳۶ گرم اسپرسو باشد.
- اگر از ۱۵ گرم پودر قهوه استفاده کنید، خروجی ایده‌آل ۳۰ گرم خواهد بود.
- اگر از ۲۰ گرم پودر قهوه استفاده کنید، خروجی ایده‌آل ۴۰ گرم خواهد بود.
سایر نسبت‌های رایج برای دبل شات اسپرسو:
ریسترتو (Ristretto) – نسبت ۱:۱ تا ۱:۱.۵: در این حالت، خروجی اسپرسو غلیظ‌تر و با حجم کمتر است. برای مثال، برای ۱۸ گرم پودر قهوه، خروجی می‌تواند بین ۱۸ تا ۲۷ گرم باشد. این نوع شات قهوه طعم‌های بسیار متمرکز و اغلب شیرین‌تری دارد.
لونگو (Lungo) – نسبت ۱:۲.۵ تا ۱:۳: در این حالت، خروجی اسپرسو رقیق‌تر و با حجم بیشتر است. برای مثال، برای ۱۸ گرم پودر قهوه، خروجی می‌تواند بین ۴۵ تا ۵۴ گرم باشد. این نوع شات قهوه طعم‌های بیشتری از قهوه را استخراج می‌کند، اما ممکن است با تلخی بیشتری همراه باشد.
بنابراین، برای پاسخ به این سوال، یک دبل شات اسپرسو به طور معمول با ۱۸ گرم پودر قهوه تهیه می‌شود و هدف استخراج حدود ۳۶ گرم اسپرسو مایع است. این مقادیر می‌توانند بر اساس ترجیحات شخصی و نوع قهوه کمی تغییر کنند، اما این نقطه شروعی عالی برای دستیابی به یک شات قهوه با کیفیت است. دقت در این اندازه‌گیری‌ها، کلید ثبات و تکرارپذیری در تهیه شات قهوه است.
بهترین نوع شات قهوه چیست؟
تعیین "بهترین نوع شات قهوه چیست؟" کاملاً به سلیقه شخصی، نوع دانه‌های قهوه، و هدف شما از نوشیدن قهوه بستگی دارد. هیچ پاسخ واحد و قاطعی برای این سوال وجود ندارد، زیرا بهترین شات قهوه برای یک نفر ممکن است برای دیگری مطلوب نباشد. با این حال، می‌توانیم به انواع شات قهوه و ویژگی‌های آن‌ها اشاره کنیم تا شما بتوانید بهترین انتخاب را برای خود داشته باشید.
انواع اصلی شات قهوه (اسپرسو) بر اساس نسبت استخراج:
ریسترتو (Ristretto):
- نسبت استخراج: حدود ۱:۱ تا ۱:۱.۵ (به عنوان مثال، برای ۱۸ گرم پودر قهوه، ۱۸ تا ۲۷ گرم خروجی).
- ویژگی‌ها: این نوع شات قهوه بسیار غلیظ و با حجم کم است. "ریسترتو" به معنای "محدود شده" در ایتالیایی است. به دلیل زمان استخراج کوتاه‌تر، طعم‌های اولیه‌ی قهوه که معمولاً شیرین‌تر و کمتر تلخ هستند، بیشتر استخراج می‌شوند. بادی (غلظت) آن بسیار زیاد و کرمای آن غلیظ و متراکم است.
- مناسب برای: افرادی که به دنبال غلظت و شیرینی بیشتر هستند و طعم‌های اسیدی یا تلخ را کمتر می‌پسندند. همچنین، پایه بسیار خوبی برای نوشیدنی‌هایی با شیر کمتر است.
نرمال (Normale) یا سینگل/دبل شات اسپرسو استاندارد:
- نسبت استخراج: حدود ۱:۲ (به عنوان مثال، برای ۱۸ گرم پودر قهوه، ۳۶ گرم خروجی).
- ویژگی‌ها: این رایج‌ترین و متعادل‌ترین نوع شات قهوه است. "نرمال" به معنای "عادی" در ایتالیایی است. در این نسبت، تمامی طعم‌های اصلی قهوه، از اسیدیته گرفته تا شیرینی و کمی تلخی، به خوبی استخراج می‌شوند و یک پروفایل طعمی متعادل ایجاد می‌کنند. کرمای آن نیز خوب و پایدار است.
- مناسب برای: اکثر قهوه‌دوستان و به عنوان پایه برای انواع نوشیدنی‌های بر پایه شیر مانند لاته، کاپوچینو و ماکیاتو. این بهترین نقطه شروع برای کشف طعم قهوه‌های مختلف است.
لونگو (Lungo):
- نسبت استخراج: حدود ۱:۲.۵ تا ۱:۳ (به عنوان مثال، برای ۱۸ گرم پودر قهوه، ۴۵ تا ۵۴ گرم خروجی).
- ویژگی‌ها: "لونگو" به معنای "بلند" یا "طولانی" در ایتالیایی است. این نوع شات قهوه با استخراج بیشتر آب از میان پودر قهوه تهیه می‌شود، که منجر به حجم بیشتر و طعم رقیق‌تر می‌شود. استخراج طولانی‌تر ممکن است طعم‌های تلخ‌تر و بیشتری از قهوه را به همراه داشته باشد.
- مناسب برای: افرادی که حجم بیشتری از قهوه با طعم قوی‌تر اما رقیق‌تر از اسپرسو خالص را ترجیح می‌دهند. این نوع شات قهوه برای کسانی که به طعم‌های مشابه قهوه فیلتری اما با غلظت اسپرسو علاقه دارند، مناسب است.
عوامل مؤثر بر "بهترین" شات قهوه:
- کیفیت دانه قهوه: نوع دانه (عربیکا، روبوستا، یا ترکیب)، منطقه کشت، ارتفاع، و فرآوری، همگی بر طعم نهایی تأثیر می‌گذارند. خرید قهوه عربیکا برای طعم‌های پیچیده‌تر و اسیدیته بالاتر، و خرید قهوه روبوستا برای کرمای غلیظ‌تر و کافئین بیشتر رایج است.
- تازگی رست و آسیاب: قهوه تازه رست شده و تازه آسیاب شده همیشه بهترین طعم را می‌دهد. اگر قصد خرید قهوه دارید، به تاریخ رست آن توجه کنید.
- مهارت باریستا و تنظیمات دستگاه: تنظیمات دقیق دستگاه اسپرسوساز (فشار، دما، زمان استخراج) و مهارت باریستا در آسیاب، دوز، تمپینگ و استخراج، نقش حیاتی در کیفیت شات قهوه دارد.
- سلیقه شخصی: در نهایت، "بهترین" شات قهوه آنی است که شما از نوشیدن آن بیشترین لذت را ببرید. پیشنهاد می‌شود انواع مختلف را امتحان کنید و ببینید کدام یک با ذائقه شما سازگارتر است.
- بنابراین، به جای جستجوی یک نوع خاص به عنوان "بهترین"، بهتر است به دنبال کشف آن نوع شات قهوه باشید که بیشترین لذت را به شما می‌دهد.
نحوه تهیه یک شات قهوه
تهیه یک شات قهوه با کیفیت (اسپرسو) فراتر از فشردن یک دکمه است؛ این فرآیند ترکیبی از علم، هنر و دقت است که نیازمند توجه به جزئیات است. در اینجا مراحل گام به گام نحوه تهیه یک شات قهوه استاندارد با استفاده از دستگاه اسپرسوساز آورده شده است:
انتخاب قهوه مناسب و آماده‌سازی دستگاه
انتخاب دانه قهوه: برای یک شات قهوه عالی، از دانه‌های تازه رست شده و با کیفیت بالا استفاده کنید. اغلب ترکیبی از قهوه عربیکا و قهوه روبوستا برای دستیابی به تعادل در طعم، عطر و کرما توصیه می‌شود. اگر به دنبال طعم‌های خاص هستید، می‌توانید انواع خرید قهوه اسپرسو یا خرید قهوه ترک (برای دم کردن قهوه ترک، نه اسپرسو) را بررسی کنید.
گرم کردن دستگاه: مطمئن شوید که دستگاه اسپرسوساز شما به طور کامل گرم شده است. این شامل هدگروپ (Headgroup) و پرتافیلتر (Portafilter) نیز می‌شود. دمای آب پایدار برای استخراج یکنواخت شات قهوه حیاتی است. معمولاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان لازم است تا دستگاه به دمای ایده‌آل برسد.
تمیز کردن پرتافیلتر: قبل از هر استفاده، پرتافیلتر و سبد فیلتر (Basket) را کاملاً تمیز کنید تا از باقی‌مانده‌های قهوه قبلی که می‌توانند بر طعم شات قهوه تأثیر بگذارند، پاک شود.
آسیاب کردن قهوه
تازگی آسیاب: قهوه را درست قبل از تهیه شات قهوه آسیاب کنید. این کار به حفظ عطر و طعم فوق‌العاده قهوه کمک می‌کند.
درجه آسیاب: درجه آسیاب برای شات قهوه باید بسیار ریز و یکنواخت باشد (تقریباً شبیه نمک دانه ریز یا پودر قند)، اما نه آنقدر ریز که آب نتواند از آن عبور کند و نه آنقدر درشت که استخراج کافی صورت نگیرد. تنظیم درجه آسیاب، مهمترین عامل در کنترل زمان استخراج و در نتیجه طعم شات قهوه است. اگر آب خیلی سریع عبور می‌کند، آسیاب را ریزتر کنید و اگر خیلی آهسته است، آن را درشت‌تر کنید.
دوز کردن و توزیع (Dosing & Distribution)
- دوز کردن: پودر قهوه آسیاب شده را با دقت وزن کنید. برای یک دبل شات اسپرسو استاندارد، ۱۸ گرم پودر قهوه یک نقطه شروع عالی است. برای این کار از یک ترازوی دیجیتال دقیق استفاده کنید.
- توزیع یکنواخت: پودر قهوه را به طور یکنواخت در سبد فیلتر پرتافیلتر توزیع کنید. این مرحله بسیار مهم است تا از "کانال‌سازی" (Channeling) جلوگیری شود؛ کانال‌سازی زمانی اتفاق می‌افتد که آب از میان نقاط با مقاومت کمتر در بستر قهوه عبور کرده و به طور ناهماهنگ استخراج می‌شود. می‌توانید از انگشت خود یا ابزارهای مخصوص توزیع (WDT Tool) برای صاف کردن سطح قهوه استفاده کنید.
تمپینگ (Tamping)
- فشرده‌سازی: با استفاده از یک تمپر (Tamper)، پودر قهوه را با فشار یکنواخت و محکم فشرده کنید. هدف از تمپینگ، ایجاد یک بستر قهوه فشرده و یکنواخت است که آب بتواند به طور همزمان از تمام نقاط آن عبور کند.
- فشار مناسب: فشار تمپینگ معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم توصیه می‌شود، اما مهمتر از مقدار دقیق فشار، یکنواختی آن است. تمپر را صاف نگه دارید و مطمئن شوید که سطح قهوه پس از تمپینگ کاملاً صاف و هموار است.
فلاشینگ و قفل کردن پرتافیلتر (Flushing & Locking In)
فلاشینگ (Purging): قبل از قفل کردن پرتافیلتر، دکمه عصاره‌گیری دستگاه را برای ۲-۳ ثانیه فشار دهید تا آب داغ از هدگروپ عبور کند. این کار دمای هدگروپ را ثابت نگه می‌دارد و هر گونه ذرات قهوه باقی‌مانده را از بین می‌برد.
قفل کردن پرتافیلتر: پرتافیلتر را به سرعت و محکم در هدگروپ دستگاه قفل کنید. این کار باید بلافاصله پس از تمپینگ و فلاشینگ انجام شود تا از از دست دادن حرارت بستر قهوه جلوگیری شود.
استخراج شات قهوه (Extraction)
- زمان‌بندی: بلافاصله پس از قفل کردن پرتافیلتر، فرآیند استخراج را آغاز کنید. یک دبل شات قهوه استاندارد (با ۱۸ گرم دوز و ۳۶ گرم خروجی) باید در حدود ۲۵ تا ۳۰ ثانیه استخراج شود.
- نظارت بر جریان: به جریان اسپرسو که از نازل پرتافیلتر خارج می‌شود، دقت کنید. در ابتدا، باید قطرات غلیظ و تیره رنگ ظاهر شوند و سپس به جریانی پیوسته و با رنگ طلایی-قهوه‌ای (مانند عسل گرم) تبدیل شوند.
- اندازه‌گیری خروجی: از یک ترازوی دقیق برای اندازه‌گیری وزن شات قهوه استخراج شده استفاده کنید. وقتی به وزن مورد نظر (مثلاً ۳۶ گرم برای دبل شات) رسیدید، فرآیند استخراج را متوقف کنید.
- بررسی کرما: یک شات قهوه خوب باید دارای لایه‌ای غنی از کرما باشد که روی سطح آن قرار می‌گیرد.
سرو و لذت بردن (Serving & Enjoyment)
سرو سریع: شات قهوه را بلافاصله پس از استخراج سرو کنید. طعم و عطر آن به سرعت تغییر می‌کند.
نظافت: پس از هر بار استفاده، پرتافیلتر را از دستگاه خارج کرده، تفاله قهوه را دور بریزید و آن را تمیز کنید. این کار برای حفظ کیفیت دستگاه و جلوگیری از تجمع روغن قهوه که می‌تواند طعم‌های ناخوشایند ایجاد کند، ضروری است.
با تمرین و توجه به این مراحل، می‌توانید به طور مداوم یک شات قهوه با کیفیت بالا تهیه کنید. به یاد داشته باشید که هر نوع قهوه و هر دستگاهی ممکن است نیاز به تنظیمات دقیق داشته باشد، بنابراین آزمایش و یادگیری از تجربه، کلید موفقیت در تهیه بهترین شات قهوه است. برای خرید تمامی ملزومات قهوه خود می‌توانید به فروشگاه اینترنتی خوش کالا مراجعه کنید. همچنین، اگر به دنبال نوشیدنی‌های متنوع هستید، استفاده از سیروپ در کنار شات قهوه می‌تواند طعم‌های جدیدی را خلق کند. برای کسانی که به دنبال راه‌های سریع‌تر برای لذت بردن از قهوه هستند، خرید قهوه فوری نیز گزینه‌ای مناسب است.
