به واسطهی طراحی نمادین آرت دکو و تمثیلی از فرهنگ قهوهی ایتالیایی، قهوه ساز خانگی موکاپات بلافاصله توسط میلیونها نفر در سراسر جهان قابل تشخیص است. اما با وجود این که بسیاری از افراد برای تهیهی قهوهی روزانه از آن استفاده میکنند، کمتر کسی از تاثیر قابل توجه آن در فرهنگ قهوه در سراسر جهان اطلاع دارند.
در ادامه میخوانید که چگونه این قهوه ساز خاضع در نحوهی مصرف قهوه در خانه انقلاب کرد و دمآوری خانگی را برای همیشه تغییر داد.
موکاپات روی اجاقگاز. صاحب اثر: Bill Rice, via Flickr, CC BY 2.0
موکاپات محصولی از فرهنگ قهوهی ایتالیایی
موکاپات در ایتالیا به عنوان پیشرفتی طبیعی در طبع قهوهی این کشور اختراع شد. قهوه در ابتدا در قرن شانزدهم به عنوان نوشیدنیای بیگانه و لوکس به ایتالیاییها معرفی گردید. به همین ترتیب، در درجهی اول، توسط ایتالیاییهای ثروتمند در قهوهخانههای تجاری مصرف میشد. این موسسات قهوه را در کتریهایی با استفاده از روش تزریق داغ تهیه و سرو میکردند.
افزایش تقاضا باعث شد تا مبتکران به دنبال راهی برای تولید کارآمدتر قهوه باشند. آزمایشات دمآوری با فشار بخار منجر به ثبت اختراع اولین دستگاه اسپرسوساز گردید و از سال ۱۸۸۴ وارد بازار شد. این رویکرد زمان عصارهگیری را بسیار بهبود بخشیده و باعث میشود قهوه تازه یا «صریحا» (expressly) سرو شود.
نمونهای از تراوش (پرکولاسیون) تحت فشار، دستگاههای اسپرسوساز هستند که با جوشاندن آب تحت فشار کار میکنند تا بخار را از دانههای قهوه ی آسیاب شده عبور دهند. این روش کنستانتره با مزهای قوی تولید میکند که برای مصرف سریع مناسب است. از آنجایی که این دستگاههای اسپرسوساز اولیه بسایر حجیم بودند، تنها برای استفادهی تجاری مناسب بودند. در کافههای سبک آمریکایی، مشتریان در حالی که کنار پیشخوان ایستادهاند قهوه سفارش میدهند (و برایشان سرو میشود.).
در جامعهای که با سرعت فزاینده به سوی صنعتی شدن پیش میرود، این سرویس برای کارکنانی که به قهوه فوری نیاز داشتهاند، ایدهای بود که تا به امروز ادامه دارد.
اجزای موکا اکسپرس. صاحب اثر: Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
ورود قهوه ساز موکا اکسپرس
دههی پنجاه میلادی با رونق اقتصادی ایتالیا همراه بود که مصرفگرایی را تسریع کرد و منجر به افزایش آسایش و ابعاد خانههای ایتالیایی شد. در این نقطه محبوبیت قهوه بسیار افزایش یافت و باعث ایجاد تقاضا برای تولید بازده (و نتیجهی نهایی) اسپرسوسازهای تجاری در خانه شد.
«آلفونسو بیالتی» با اختراغ قهوه ساز موکاپات در سال ۱۹۳۳ چند سال بعد از رشد اقتصادی این کشور سود فراوانی برد. موکا اکسپرس (قهوهساز روگازی هشت وجهی آلمینیومی که تا به امروز از آن استفاده میکنیم.) به عنوان روشی ارزان و کارآمد برای تهیهی قهوه در خانه شهرت یافت. نامگزاری این دستگاه از شهر «مُخا» (در ایتالیایی: Moca) یمن که تا اوایل قرن هجدهم بندری مهم برای صادرات قهوهی یمن به اروپا بود انجام پذیرفت.
برای استفاده روی اجاقگاز، قهوه ساز موکاپات از سه بخش اصلی تشکیل شده. مثل دستگاههای اسپرسوساز، آب جوشان را به وسیلهی فشار بخار از پودر قهوهی آسیاب شده عبور میدهد. بخار در دیگ ایجاد شده و فشار تا زمانی که آب از قیف و پودر قهوه عبور کند ادامه پیدا میکند و وارد محفظهی بالایی میشود. صدایی لرزان و آشنا به این معناست که دیگ تقریبا خالی است و قهوه آماده است. گرچه موکاپات کرم ایجاد نمیکند، اما قهوه اسپرسو مانند تولید میکند و به پیشرفت فرهنگ اسپرسو کمک شایانی میکند.
موکاپات همچنین نمونهی یک موفقیت تجاری عظیم است. به گفتهی «تریستان استفنسون» در کتاباش به نام «راهنمای قهوهی باریستاهای کنجکاو»، فقط در بیش از طول ۱۰ سال ۲۰ میلیون دستگاه «اکسپرس» فروخته شده است. همانطور که «جاناتان موریس» در کتاب «تاریخ جهانی قهوه» گزارش میدهد، این اتقاق با دوبرابر شدن مصرف داخلی قهوه بین سالهای ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۰ مصادف بود. امروز کمپانی «بیالتی» ادعا میکند که موکاپاتهایش در نه خانه از هر ۱۰ خانهی ایتالیا یافت میشود. اما موکاپات چگونه از ایتالیا خارج شد؟
موکاپات و ظرف قهوه روی اجاق. صاحب اثر: Eric Bardeau
تصرف جهان توسط موکاپات
تا دههی ۱۹۵۰، بیالتی خود را به عنوان یکی از تولید کنندگان برجستهی قهوهساز ایتالیایی بدل ساخته و شروع به وارد شدن به بازارهای جهانی کرد. در اواخر قرن بیستم، فروش تقریبا به ۲۲۰ میلیون دستگاه رسیده بود.
تا حدودی، اقبال آن با گسترش فرهنگ اسپرسو در خارج از ایتالیا آمیخته شد که دستگاههای اسپرسوساز رقیب نیز در آن بی تاثیر نبودند. همچنین با نوآوریهای قرن بیستم در تولید مانند دسترس پذیری آلومینیوم در مقایس صنعتی تحت تاثیر قرار گرفت. جوامع ایتالیایی نیز در سراسر جهان در محبوب کردن قهوه به سبک ایتالیایی نقش داشتند.
مانند ایتالیا، قهوه در سایر کشورها از لاکچری به کالایی ارزان قیمت تبدیل شد. عادات مصرف در بازارهای نوظهور اما مسیرهای تکامل خود را طی نمودند. به عنوان مثال، در ایالات متحده آمریکا و بریتانیا، افزودن شیر برای تهیهی کافهلاته و کاپوچینو بسیار بیشتر از ایتالیا بود و همچنان مرسوم و متداول است.
واردات و صادرات در حال حاضر مطابق با الزامات اسپرسو بیانگر تقاضا برای ترکیبات روبوستا است که موکاپات به ساخت آن کمک کرده. در گزارشی از مرکز ارتقای واردات هلند آمده است که ایتالیا دومین واردکنندهی دانهی سبز قهوه در اروپا و دومین صادر کنندهی قهوهی برشته در این قاره است که به ایجاد یک تقاضای مهم برای تولیدکنندگاه قهوه به ویژه آنهایی که میتوانند شرایط موجود در صنعت اسپرسو را فراهم کنند کمک کرده است.
همچنین تغییرات مشابهی در سطح مصرفکنندهی بازار در حال رخ دادن است. در حالی که در سال ۲۰۱۵ میزان فروش قهوهی فوری ۳٪ کاهش داشته، فروش قهوههای گرانتر فیلتر شده که برای تهیهی اسپرسو، کاپوچینو یا قهوههای فیلتری استفاده میشود در سالهای اخیر افزایش داشته.
جای بحث است که آیا موکاپات در این آمار فروش نقش داشته یا خیر. موکاپات به گسترش فرهنگ اسپرسو در جهان کمک نموده که منجر شده مردم به خرید قهوههای مناسب تهیهی اسپرسو روی بیاورند. اگرچه عوامل زیاد دیگری نیز دخیل است.
محبوبیت کپسولهای قهوه به لطف مصرف راحتشان در حال افزایش است. صاحب اثر: جیسو هان از Unsplash
دستگاههای مدرن و ظهور پدهای قهوه
موکاپاتها و دستگاههای قهوهساز هر دو از موفقیت یکدیگر بهرهمند شدهاند و به گسترش فرهنگ اسپرسو در سراسر جهان کمک میکنند. دستگاههای اسپرسوساز مدرن از نوآوری موکاپاتها الهام گرفتهاند و از نظر فیزیکی نسبت به نمونههای اولیهی خود کوچکتر بوده و برای مصارف خانگی مناسبترند.
این دستگاهها حتی از جهانی شدن فرهنگ اسپرسو بهره بردهاند. «La Marzocco»، تولیدکنندهی دستگاههای قهوهساز مستقر در فلورانس، امروزه ۹۷٪ از تولیدات خود را صادر میکند. دستگاههای آنها به ویژه در ایالات متحده آمریکا به دلیل تامین توان مورد نیاز برای تولید نوشیدنیهای مبتنی بر شیر بسیار محبوب هستند.
قهوهسازهای پدی نیز از موکاپات الهام گرفته شدهاند. آنها در کنار مراحل آمادهسازی آسان، قهوههای مناسبی در خانه تولید میکنند. انتظار میرود که بازار جهانی قهوههای پدی تا سال ۲۰۲۵ به ۲۹.۲ میلیارد دلار برسد.
بسیاری از شرکتهای تولید کنندهی این دستگاهها سعی کردهاند با ارائهی محصولات خود با نامها ایتالیایی با فرهنگ قهوهی ایتالیا همسو شوند. به همین ترتیب، آنها رقابت سختی را برای بیالتی و موکاپات ایجاد میکنند.
موکاپات بیالتی رو شعله به همره دو ماگ روی چمن سبز. صاحب اثر: کوین اشمید
تکلیف دیگر روشهای دمآوری خانگی چه میشود؟
تهدیدهای مقابل موکاپات فراتر از دستگاههای اسپرسوساز است و اکنون این خطر وجود دارد که قربانی موفقیت خود شود. موکاپات در کمک به محبوبیت فرهنگ دمآوری خانگی، راه را برای روشها و دستگاههای جدید که به ویژه در قهوههای اسپشیالتی دست بالاتر را دارند همورا کرده است.
با روی کار آمدن موج سوم قهوه، بسیاری از علاقهمندان میتوانند با استفاده از سایر دستگاهها به سرعت و روشی کارآمد، بدون خطر ایجاد طعم سوختگی اسپرسویی واقعی درست نمایند. با گزینههایی بیشتر از هر زمان دیگر افراد در حال یافتن نتایج بهتر و زمینهای گستردهتری برای آزمایش وجود دارد.
روشهای مختلفی برای دمآوری قهوه (دم آوری پور اور، دم آوری غوطهور،دم آوری قطرهای و ...) و همچنین طیف فزایندهای از دستگاههای رقیب وجود دارد. با استفاده و تغییر متغییرها، مصرفکنندگان میتوانند با استفاده از دستگاهها و دانههای مختلف قهوه ، کیفیتهای متفاوتی به دست آورند. از همین رو، موکاپات نتوانسته از افزایش علاقهمندی کاربران به دمأوری دستی در منزل سود ببرد. افول آن به حدی بوده که کمپانی بیالتی در خطر انهدام قرار دارد. این شرکت پس از انباشت بدهی به مبلغ ۷۸ میلیون دلار در اکتبر ۲۰۱۸ اعلام ورشکستگی کرد. با این حال، هنوز هم میتواند با وام کلان از صندوق پوشش ریسک ایالات متحده آمریکا نجات یابد.
موکاپات آبی بیالتی. صاحب اثر: Rafael Leao
میراث موکاپات
هر آن چه آینده برای موکاپات در نظر داشته باشد، همیشه میتواند از یک صندلی ممتماز در جمع پیشکسوتان قهوهسازها لذت ببرد. قبل از معرفی آن، مصرف قهوه اغلب در مکانهای عمومی و نه خصوصی انجام میشد و تنها توسط محافل نخبگان اجتماع نوشیده میشد. موکاپات قهوه به سبک اسپرسو را به پایگاه مصرف جهانی معرفی کرد و بر نحوهی تهیه و سرو قهوه تاثیر گذاشت.
نوآوری تکنولوژیکال، تحولات جامعهشناختی و تاثیر کلی آن بر فرهنگ قهوه بسیار عمیق بوده است.
منبع: Perfect Daily Grind
کنترل عصارهی قهوه، بهترین و هم یکی از سختترین موارد در دمآوری قطرهای است. عناصر بسیاری باید در ن...
موج سوم قهوه. در کافیشاپها و فضای مجازی بارها با این اصطلاح روبهرو میشویم؛ اما واقعا معنای آن چی...
قهوه دوستان با هر سطح از تخصص، تا حدودی با اسامی «عربیکا» و «روبوستا» آشنا هستند که برای اشاره به دو...