قهوه عربیکا از گیلاسهای قهوهای که روی گیاهان قهوه از نژاد عربیکا رشد میکنند، به دست میآید. این گیاهان از شمال آفریقا سرچشمه گرفتهاند و اکنون در بسیاری از نقاط جهان رشد میکنند. قهوه عربیکا نوشیدنی خوش طعمی تولید میکند که برای خوب بودن لازم نیست با دیگر دانههای قهوه ترکیب شوند. نام عربیکا توسط گیاه شناسی به نام کارل لینه به این گونه قهوه نسبت داده شد که به اشتباه معتقد بود منشا آن در شبه جزیره عربستان و یمن امروزی است. هنوز بر سر این که آیا قهوه اولین بار در شرق آفریقا یا در شبه جزیره عربستان کشت شده بحث است.
چندین افسانه در مورد اولین استفاده از دانه قهوه عربیکا وجود دارد و البته تأیید هر یک از آنها دشوار است. یکی از افسانهها حاکی از آن است که توجه یک عارف صوفی به پرندگانی با نشاط و انرژی غیرعادی که ظاهراً از خوردن یک توت خاص ناشی است جلب میشود. وقتی خودش این توتها را امتحان کرد، تأثیر مشابهی روی او گذاشت و سپس مقداری را با خود به عربستان برد تا با مردمش تقسیم کند. روایت دیگری حکایت از سالکی به نام عمر دارد که به غاری تبعید شد. او مقداری توت چید ولی آنها را بسیار تلخ یافت. سعی کرد آنها را برشته کند اما سفت و غیرقابل خوردن شدند. سپس سعی کرد آن دانههای سفت را در آب بجوشاند تا نرم شوند و مایع قهوهای رنگی با عطری جذاب به وجود آمد. با نوشیدن این مایع، او برای روزها احیا شد و زنده ماند.
قهوه عمدتاً در جهان اسلام با مذهب مرتبط بود، اگرچه با گذشت زمان به یک نوشیدنی معمولی و کالایی که به طور گسترده مورد داد و ستد بود تبدیل شد.
دانههای قهوه عربیکا نقش بزرگی در استقرار بردهداری در کارائیب ایفا کرد. بیش از 1 میلیون برده بین قرن 16 و 19 تنها با هدف کشت قهوه به کوبا آورده شدند. قهوه عربیکا در حال حاضر عمدتاً در کشورهای در حال توسعه کشت می شود و 70 تا 80 درصد از تولید قهوه در جهان را تشکیل می دهد. گیاهان وحشی بین 9 تا 12 متر رشد می کنند و دارای سیستم شاخه ای باز و ظاهری برگی هستند. گیاهان قهوه در ارتفاعات به خصوصی رشد میکنند که محدوهی ایدهآل معمولاً بین 1300 تا 1500 متر بالاتر از سطح دریا است، اما مزارعی با ارتفاع کمتر از سطح دریا و تا ارتفاع 2800 متر نیز وجود دارد.
گیاه قهوه عربیکای کاملاً رشد کرده، بین ۴.۲ تا ۴.۵ متر ارتفاع و بوته دارد. دارای برگهای نیزهای شکل سبز تیره به طول تقریبی ۷ تا ۱۵ سانتیمتر است. سطح زیرین برگها به طور قابل ملاحظهای سبکتر از قسمت بالایی است. گلهای سفید و معطر درخت قهوه عربیکا به صورت خوشهای زیر برگها رشد میکنند. حتی در یک درخت، تعداد گلبرگهای یک گل از شکوفهای به شکوفهی دیگر متفاوت است. در شرایط گرم و خشک، گلها به طور کلی کوچکتر و تعدادشان بیشتر است.
گیلاس درخت قهوه عربیکا معمولاً دارای دو بذر قهوه است. در موارد نادر، ممکن است سه بذر وجود داشته باشد، با این حال، جهش رایجتر زمانی رخ میدهد که تنها یک بذر قهوه در گیلاس وجود داشته باشد. به این دانههای پیبری (peaberry) گفته میشود.
تعداد دفعاتی که ممکن است از یک درخت عربیکا قهوه برداشت شود بسیار متفاوت است و به عواملی مانند زیرگونه درخت و آب و هوای محل رشد بستگی دارد. یک درخت به طور معمول سالانه بین ۰.۵ تا ۴.۵ کیلوگرم قهوه تولید میکند.
اگرچه تحقیقات اخیر نشان میدهد که مصرف متعادل قهوه فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما تحقیقات زیادی برای بررسی ترکیبات متعدد موجود در قهوه و چگونگی اثر این ترکیبات بر کیفیت و سلامت انسان در حال انجام است.
طولانیتر بودن زمان بلوغ گیاه، کمتر بودن نسبت حاصلخیزی، آسیبپذیری بیشتر در مقابل آفات بیماریها، شرایط کشت دشوارتر و در نتیجه قیمت بالاتر، از معایب قهوهی عربیکا نسبت به روبوستا است.
در مقایسه با قهوه روبوستا، قهوه عربیکا شیرینی بیشتری دارد و با اسیدیتهی با کیفیت، از پیچیدگی طعمی بیشتری برخودار است و همچنین گستردگی بیشتری در زیرگونههای مختلف آن یافت میشود و به طور کلی، با توجه به ژنتیک قویتر، کیفیت بالاتری دارد.
در گذشتههای دور، در ارتفاعات پادشاهی Kefa، که در کشور اتیوپی امروزی واقع است، دانهی قهوه را خورد میکردند و پس از ترکیب با چربی، کرههایی به اندازهی توپ پینگپنگ درست میکردند و به همین دلیل که ما امروز قهوه مینوشیم، از آنها استفاده میکردند.
نام «عربیکا»، در حدود قرن هفتم، زمانی که این دانه از دریای سرخ اتیوپی به یمن و عربستان امروزی رسید، بر این گیاه گذاشته شد. اولین گزارش مکتوب از دمآوری نوشیدنی قهوه از دانههای روست و برشتهکاری شده، از دانشمندان عرب است که نوشتهاند که این نوشیدنی در طولانی شدن ساعت کاریشان مفید بوده است. نوآوری مردمان عرب یمن در تهیهی نوشیدنی از این دانهها ابتدا در میان مصریها و عثمانیها گسترش یافت و سپس به سراسر جهان راه یافت.
گیاه قهوه عربیکا در آب و هوای نسبتا خنک، در مناطق استوایی بین مدارهای رأسالسرطان و رأسالجدی کشت میشود. دمای مطلوب این گیاه در تمام طول سال بین ۱۵ تا ۲۴ درجهی سانتیگراد است و در حالت ایدهآل به ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ میلیمتر بارش در طول ۹ ماه از سال نیاز دارد. این شرایط ويژه باعث شده که بهترین قهوه های عربیکا در کشورهایی مانند اتیوپی، گواتمالا، کلمبیا و برزیل رشد کند.
کنترل عصارهی قهوه، بهترین و هم یکی از سختترین موارد در دمآوری قطرهای است. عناصر بسیاری باید در ن...
موج سوم قهوه. در کافیشاپها و فضای مجازی بارها با این اصطلاح روبهرو میشویم؛ اما واقعا معنای آن چی...
قهوه دوستان با هر سطح از تخصص، تا حدودی با اسامی «عربیکا» و «روبوستا» آشنا هستند که برای اشاره به دو...